Rhodium: is it the most expensive Element on Earth?
https://www.youtube.com/watch?v=yszlM-mbgjQ
ವಿಜ್ಞಾನದ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳ ಹಿಂದಿರುವ ಇಂತಹದ್ದೇ ಕೆಲವು ರೋಚಕ ಕಥೆಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ.
ಹೀಲಿಯಂ: ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಮುನ್ನ ಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಧಾತು! ☀️
ಇದು 1868ರ ಸಮಯ. ಭಾರತದ ಗುಂಟೂರಿನಲ್ಲಿ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಸಂಪೂರ್ಣ ಸೂರ್ಯಗ್ರಹಣವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ನೆರೆದಿದ್ದರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಪಿಯರ್ ಜಾನ್ಸೆನ್ (Pierre Janssen) ಕೂಡ ಒಬ್ಬರು.
ಗ್ರಹಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸೂರ್ಯನ ವರ್ಣಗೋಳವನ್ನು (chromosphere) ರೋಹಿತ ದರ್ಶಕದ (spectroscope) ಮೂಲಕ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಗ ಅವರಿಗೆ ವಿಚಿತ್ರವಾದ, ярко-ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ರೇಖೆಯೊಂದು ಗೋಚರಿಸಿತು. ಅದು ಆಗ ज्ञातವಾಗಿದ್ದ ಯಾವುದೇ ಮೂಲಧಾತುವಿನ (ಸೋಡಿಯಂ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಇತ್ಯಾದಿ) ರೇಖೆಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಇರುವ ಯಾವುದೋ ಹೊಸ ಧಾತು ಎಂದು ಅವರು ಊಹಿಸಿದರು.
ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದ ನಾರ್ಮನ್ ಲಾಕ್ಯರ್ (Norman Lockyer) ಎಂಬ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಕೂಡ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವಾಗ ಇದೇ ಹಳದಿ ರೇಖೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದರು. ಇಬ್ಬರೂ ಇದು ಹೊಸ ಧಾತು ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಗ್ರೀಕ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ‘ಹೀಲಿಯೋಸ್’ (Helios) ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಅದರಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದು, ಲಾಕ್ಯರ್ ಆ ಹೊಸ ಧಾತುವಿಗೆ "ಹೀಲಿಯಂ" ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟರು.
ಅಚ್ಚರಿಯ ವಿಷಯವೆಂದರೆ, ಸುಮಾರು 27 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಹೀಲಿಯಂ ಕೇವಲ ಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿರುವ ಧಾತು ಎಂದೇ ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು. 1895ರಲ್ಲಿ, ವಿಜ್ಞಾನಿ ವಿಲಿಯಂ ರಾಮ್ಸೆ (William Ramsay) ಅವರು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಸಿಗುವ ಯುರೇನಿಯಂ ಖನಿಜವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವಾಗ ಅದರಿಂದ ಒಂದು ಅನಿಲ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರು. ಆ ಅನಿಲವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದ 'ಹೀಲಿಯಂ' ಎಂದು ದೃಢಪಟ್ಟಿತು!
ಪೆನ್ಸಿಲಿನ್: ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಜಗತ್ತನ್ನು ಬದಲಿಸಿದ ಬೂಷ್ಟು! 🔬
1928 ರಲ್ಲಿ, ಲಂಡನ್‌ನ ಸೇಂಟ್ ಮೇರಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಡಾ. ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಫ್ಲೆಮಿಂಗ್ (Dr. Alexander Fleming) ಎಂಬ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳ ಮೇಲೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಸ್ವಲ್ಪ ಅগোছালো ಸ್ವಭಾವದವರಾಗಿದ್ದರು. ಒಮ್ಮೆ ಅವರು ರಜೆಯ ಮೇಲೆ ಹೋಗುವಾಗ, ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಬೆಳೆಸಿದ್ದ ಕೆಲವು ಪೆಟ್ರಿ ತಟ್ಟೆಗಳನ್ನು (petri dishes) ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸದೆ ಹಾಗೆಯೇ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಿದ್ದರು.
ರಜೆಯಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗಿ ಬಂದಾಗ, ಒಂದು ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ವಿಚಿತ್ರ ದೃಶ್ಯ ಕಂಡರು. ಆ ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳ ನಡುವೆ ಎಲ್ಲೋ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಹಾರಿಬಂದು ನೀಲಿ-ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದ ಬೂಷ್ಟು (mold) ಬೆಳೆದಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಆ ಬೂಷ್ಟಿನ ಸುತ್ತಲೂ ಇದ್ದ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳೆಲ್ಲವೂ ನಾಶವಾಗಿದ್ದವು! ಆ ಬೂಷ್ಟು ತನ್ನ ಸುತ್ತ ಒಂದು "ಸಾವಿನ ವಲಯ"ವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತ್ತು.
ಬೇರೆ ಯಾರಾದರೂ ಆಗಿದ್ದರೆ ಆ ತಟ್ಟೆಯನ್ನು ಬಿಸಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಫ್ಲೆಮಿಂಗ್ ಅವರ ಕುತೂಹಲ ಕೆರಳಿತು. ಅವರು ಆ ಬೂಷ್ಟನ್ನು (ಅದು ಪೆನ್ಸಿಲಿಯಂ ಪ್ರಭೇದಕ್ಕೆ ಸೇರಿತ್ತು) ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ, ಅದರಿಂದ ಸ್ರವಿಸುವ ರಾಸಾಯನಿಕವು ಹಲವು ಮಾರಕ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲಬಲ್ಲದು ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಅದಕ್ಕೆ ಅವರು "ಪೆನ್ಸಿಲಿನ್" ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟರು.
ಫ್ಲೆಮಿಂಗ್ ಅವರ ಈ ಆಕಸ್ಮಿಕ ಆವಿಷ್ಕಾರವೇ ಜಗತ್ತಿನ ಮೊದಲ ಆ್ಯಂಟಿಬಯೋಟಿಕ್ ಆಗಿ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ಪ್ರಾಣ ಉಳಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.
ಅಯೋಡಿನ್: ವಿಜ್ಞಾನಿಯ ಬೆಕ್ಕು ಮಾಡಿದ ಒಂದು ಪವಾಡ! 🐈
19ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ನೆಪೋಲಿಯನ್ ಯುದ್ಧಗಳ ಕಾರಣ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ಗೆ ಗನ್‌ಪೌಡರ್ ತಯಾರಿಸಲು 'ಸಾಲ್ಟ್‌ಪೀಟರ್' (ಪೊಟ್ಯಾಸಿಯಮ್ ನೈಟ್ರೇಟ್) ಎಂಬ ವಸ್ತುವಿನ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು. ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಕೋರ್ಟೋಯಿಸ್ (Bernard Courtois) ಎಂಬ ಫ್ರೆಂಚ್ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಕಡಲಕಳೆಯನ್ನು (seaweed) ಸುಟ್ಟು ಸಿಕ್ಕ ಬೂದಿಯಿಂದ ಇದನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಅವರ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅವರದ್ದೊಂದು ಸಾಕು ಬೆಕ್ಕು ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಅದು ಆಗಾಗ ಅವರ ಹೆಗಲ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ಒಂದು ದಿನ, ಆ ಬೆಕ್ಕು ಯಾವುದಕ್ಕೋ ಹೆದರಿ ಅವರ ಹೆಗಲ ಮೇಲಿಂದ ಜಿಗಿಯಿತು. ಆ ರಭಸದಲ್ಲಿ, ಮೇಜಿನ ಮೇಲಿದ್ದ ಸಲ್ಫ್ಯೂರಿಕ್ ಆಸಿಡ್‌ನ ಬಾಟಲಿ ಮತ್ತು ಕಡಲಕಳೆ ಬೂದಿಯ ಮಿಶ್ರಣವಿದ್ದ ಪಾತ್ರೆ, ಎರಡೂ ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದು ಒಡೆದುಹೋದವು.
ಆಸಿಡ್ ಮತ್ತು ಬೂದಿಯ ಮಿಶ್ರಣ ಒಂದಾದ ತಕ್ಷಣ, ಅದರಿಂದ ಸುಂದರವಾದ ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣದ ಹೊಗೆಯೊಂದು ಏಳಲಾರಂಭಿಸಿತು! ಆ ಹೊಗೆ ತಣ್ಣಗಾದಾಗ, ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದ ವಸ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಹೊಳೆಯುವ ಹರಳುಗಳಾಗಿ ಶೇಖರಣೆಗೊಂಡಿತು.
ಕೋರ್ಟೋಯಿಸ್‌ಗೆ ಇದು ಹೊಸ ವಸ್ತುವೆಂದು ತಕ್ಷಣ ಅರಿವಾಯಿತು. ಅವರ ಬಳಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಹಣವಿರಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ಆ ಹರಳುಗಳ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಬೇರೆ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದರು. ನಂತರ, ಅದು ಒಂದು ಹೊಸ ಮೂಲಧಾತು ಎಂದು ದೃಢಪಟ್ಟಿತು. ಅದರ ಹೊಗೆಯ ಬಣ್ಣದಿಂದಾಗಿ, ಗ್ರೀಕ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ 'ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣದ' ಎಂಬರ್ಥ ಕೊಡುವ 'Ioeides' ಪದದಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದು ಅದಕ್ಕೆ "ಅಯೋಡಿನ್" (Iodine) ಎಂದು ಹೆಸರಿಡಲಾಯಿತು.
ವಿಕಿರಣಶೀಲ ಧಾತುಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರದ ಹಿಂದಿರುವ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ರೋಚಕ ಕಥೆಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ.
ರೇಡಿಯಂನ ಕಥೆ: ಕತ್ತಲಲ್ಲಿ ಹೊಳೆದ ಅದ್ಭುತ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಗದ ಆವಿಷ್ಕಾರ ✨
ಥೋರಿಯಂನ ವಿಕಿರಣಶೀಲತೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಮೇರಿ ಕ್ಯೂರಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತಿ ಪಿಯರ್ ಕ್ಯೂರಿ ಅವರ ಜೀವನಗಾಥೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಪ್ರಪಂಚದ ಒಂದು ಮಹಾಕಾವ್ಯ.
1896 ರಲ್ಲಿ ಹೆನ್ರಿ ಬೆಕ್ವೆರೆಲ್ ಎಂಬ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಯುರೇನಿಯಂ ಲವಣಗಳು ಅದೃಶ್ಯ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಹೊರಸೂಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಇದರಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾದ ಮೇರಿ ಕ್ಯೂರಿ, ಈ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಯುರೇನಿಯಂನ ಅದಿರು 'ಪಿಚ್‌ಬ್ಲೆಂಡ್' ಅನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವಾಗ ಅವರಿಗೆ ಒಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಕಾದಿತ್ತು. ಶುದ್ಧ ಯುರೇನಿಯಂಗಿಂತ ಅದರ ಅದಿರು ಹೆಚ್ಚು ವಿಕಿರಣಶೀಲವಾಗಿತ್ತು! ಇದರರ್ಥ, ಅದರಲ್ಲಿ ಯುರೇನಿಯಂಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾದ ಬೇರೆ ಯಾವುದೋ ಧಾತು ಅಡಗಿರಬೇಕು ಎಂದು ಅವರು ಊಹಿಸಿದರು.
ಈ ನಿಗೂಢ ಧಾತುವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಮೇರಿ ಮತ್ತು ಪಿಯರ್ ಮುಂದಾದರು. ಅವರ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವು ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನ ಒಂದು ಹಳೆಯ, ಸೋರುತ್ತಿದ್ದ, ಚಳಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಶೆಡ್ ಆಗಿತ್ತು. ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದ ಗಣಿಯಿಂದ ಟನ್‌ಗಟ್ಟಲೆ ಪಿಚ್‌ಬ್ಲೆಂಡ್ ಅದಿರನ್ನು ತರಿಸಿ, ಅದನ್ನು ಕರಗಿಸಿ, ಕುದಿಸಿ, ಶೋಧಿಸಿ, ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಸಂಸ್ಕರಿಸುವ ಕಠಿಣ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಮುಂದಾದರು. ಇದು ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರಮದಾಯಕವಾಗಿತ್ತು.
ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಪರಿಶ್ರಮದ ನಂತರ, 1898ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಮೊದಲು ಒಂದು ಹೊಸ ಧಾತುವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿದರು. ಮೇರಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ತಾಯ್ನಾಡು ಪೋಲೆಂಡ್‌ನ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಅದಕ್ಕೆ "ಪೊಲೋನಿಯಮ್" ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟರು. ಆದರೆ, ಅವರ ಹುಡುಕಾಟ ಮುಂದುವರೆಯಿತು.
ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಟನ್‌ಗಟ್ಟಲೆ ಅದಿರನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ನಂತರ, ಕೇವಲ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಚಮಚದಷ್ಟು ಇನ್ನೊಂದು ಹೊಸ ವಸ್ತುವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಆ ವಸ್ತುವು ಕತ್ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ, ನೀಲಿ-ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದ ಬೆಳಕನ್ನು ಸೂಸುತ್ತಿತ್ತು! ಆ ಕಿರಣ ಸೂಸುವ ಗುಣದಿಂದಾಗಿ, ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ 'ಕಿರಣ' ಎಂಬರ್ಥ ಬರುವ 'radius' ಪದದಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ "ರೇಡಿಯಂ" ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟರು.
ಅವರ ಈ ಆವಿಷ್ಕಾರ ಜಗತ್ತನ್ನೇ ಬದಲಿಸಿತು. ಆದರೆ, ರೇಡಿಯಂ ಅನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಪೇಟೆಂಟ್ ಪಡೆಯಲು ಅವರು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. "ರೇಡಿಯಂ ಒಂದು ಮೂಲಧಾತು, ಅದು ಯಾರಿಗೂ ಸೇರಿದ್ದಲ್ಲ, ಅದು ಮಾನವಕುಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು" ಎಂದು ಹೇಳಿ, ತಮ್ಮ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ನೀಡಿದರು. ಈ ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಾಗಿ, ಮೇರಿ ಕ್ಯೂರಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಎರಡರಲ್ಲೂ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದ ಏಕೈಕ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾದರು.
ಥೋರಿಯಂ ಕನಸಿನ ಸಾಕಾರ: ಓಕ್ ರಿಡ್ಜ್‌ನ ಮರೆತುಹೋದ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ⚛️
ಥೋರಿಯಂ ಇಂಧನ ಚಕ್ರವು ಕೇವಲ ಇಂದಿನ ಕನಸಲ್ಲ. 1960ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಅಮೆರಿಕವು ಥೋರಿಯಂ ಆಧಾರಿತ ಪರಮಾಣು ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಅನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿ, ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಚಲಾಯಿಸಿತ್ತು! ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಯೋಗ ನಡೆದಿದ್ದು ಟೆನ್ನೆಸ್ಸಿಯ ಓಕ್ ರಿಡ್ಜ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ (ORNL).
ಈ ಯೋಜನೆಯ ಹೆಸರು "ಕರಗಿದ ಉಪ್ಪಿನ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಪ್ರಯೋಗ" (Molten-Salt Reactor Experiment - MSRE). ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವು ಯುರೇನಿಯಂ ಆಧಾರಿತ ರಿಯಾಕ್ಟರ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥವಾದ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಾಗಿತ್ತು. 1965 ರಿಂದ 1969 ರವರೆಗೆ ಈ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು.
ಇದು ಥೋರಿಯಂನಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಯುರೇನಿಯಂ-233 ಅನ್ನು ದ್ರವರೂಪದ ಇಂಧನವಾಗಿ (ಕರಗಿದ ಉಪ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಕರಗಿಸಿ) ಬಳಸಿತು. ಈ ಪ್ರಯೋಗವು ಥೋರಿಯಂ ರಿಯಾಕ್ಟರ್‌ನ ಹಲವಾರು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿತು:
ಅದು ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿತ್ತು (meltdown ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ).
ಅದರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ಸ್ಥಿರ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸುಲಭವಾಗಿತ್ತು.
ಇಂಧನವನ್ನು ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಚಾಲನೆಯಲ್ಲಿರುವಾಗಲೇ ಸೇರಿಸುವ ಮತ್ತು ತೆಗೆಯುವ ಸೌಲಭ್ಯವಿತ್ತು.
ಹಾಗಾದರೆ, ಇಷ್ಟೊಂದು ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಏಕೆ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು?
ಅದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಆದ್ಯತೆಗಳು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅಮೆರಿಕ ಸರ್ಕಾರವು ಯುರೇನಿಯಂ-ಪ್ಲುಟೋನಿಯಂ ಇಂಧನ ಚಕ್ರದ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನಹರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಏಕೆಂದರೆ, ಆ ಚಕ್ರವು ಪರಮಾಣು ಅಸ್ತ್ರಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಪ್ಲುಟೋನಿಯಂ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ, ಭರವಸೆಯ MSRE ಯೋಜನೆಗೆ ಅನುದานವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಅದನ್ನು ಮರೆತುಬಿಡಲಾಯಿತು.
ಇಂದು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಥೋರಿಯಂ ರಿಯಾಕ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಹೊರಟಿರುವ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು, ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ಓಕ್ ರಿಡ್ಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಆ ಅದ್ಭುತ ಪ್ರಯೋಗದಿಂದಲೇ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆ "ಮರೆತುಹೋದ ರಿಯಾಕ್ಟರ್" ಈಗ ಭವಿಷ್ಯದ ನೀಲನಕ್ಷೆಯಾಗಿದೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಥೋರಿಯಂ: ಕೇರಳದ ಕಡಲತೀರದ 'ಮಾಯಾ' ಮರಳು ⚛️🇮🇳
ಥೋರಿಯಂ ಮೂಲಧಾತುವನ್ನು ನಾರ್ವೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತಾದರೂ, ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಥೋರಿಯಂ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಭಾರತ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂಬ ಸತ್ಯ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದದ್ದೇ ಒಂದು ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರ ಕಥೆ. ಈ ಕಥೆಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದು ಕೇರಳದ ಸುಂದರ ಕಡಲತೀರಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ 'ಮೊನಾಜೈಟ್' (Monazite) ಎಂಬ ಖನಿಜಯುಕ್ತ ಮರಳು.
20ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ವಿದ್ಯುತ್ ಬಲ್ಬ್‌ಗಳು ಬರುವ ಮುನ್ನ, 'ಗ್ಯಾಸ್ ಮ್ಯಾಂಟಲ್' ಎಂಬ ದೀಪಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಮ್ಯಾಂಟಲ್‌ಗಳು ಉರಿದಾಗ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಬೆಳಕನ್ನು ನೀಡಲು ಥೋರಿಯಂ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಸುಮಾರು 1909ರಲ್ಲಿ, ಸಿ. ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಸ್ಕೋಂಬರ್ಗ್ (C. W. Schomberg) ಎಂಬ ಜರ್ಮನ್ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಅಂದಿನ ತಿರುವಾಂಕೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ (ಇಂದಿನ ಕೇರಳ) ಕರಾವಳಿಯ ಮರಳಿನಲ್ಲಿ ಏನೋ ವಿಶೇಷತೆ ಇರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರು. ಆ ಕಪ್ಪು, ಭಾರವಾದ ಮರಳಿನಲ್ಲಿ ಗ್ಯಾಸ್ ಮ್ಯಾಂಟಲ್‌ಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಥೋರಿಯಂ ಹೇರಳವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ಈ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಕೇರಳದ ಕಡಲತೀರದಿಂದ ಮೊನಾಜೈಟ್ ಮರಳಿನ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ರಫ್ತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಇದರ ಮೌಲ್ಯ ಕೇವಲ ಗ್ಯಾಸ್ ಮ್ಯಾಂಟಲ್‌ಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು.
ಆದರೆ, ಈ 'ಮಾಯಾ' ಮರಳಿನ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದು ಭಾರತದ ಅಣುಶಕ್ತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪಿತಾಮಹ ಡಾ. ಹೋಮಿ ಜಹಾಂಗೀರ್ ಭಾಭಾ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಯುರೇನಿಯಂ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ಕಡಿಮೆ, ಆದರೆ ಥೋರಿಯಂ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ಅಪಾರವಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅವರು ಅರಿತರು.
ಈ ದೂರದೃಷ್ಟಿಯಿಂದಲೇ ಅವರು ಭಾರತದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮೂರು-ಹಂತದ ಅಣುಶಕ್ತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು.
ಮೊದಲ ಹಂತ: ಯುರೇನಿಯಂ ಬಳಸಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಉಪ-ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಪ್ಲುಟೋನಿಯಂ ಅನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು.
ಎರಡನೇ ಹಂತ: ಪ್ಲುಟೋನಿಯಂ ಬಳಸಿ, ಥೋರಿಯಂ ಅನ್ನು ವಿದಳನಗೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಯುರೇನಿಯಂ-233 ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವುದು.
ಮೂರನೇ ಹಂತ: ಆ ಯುರೇನಿಯಂ-233 ಅನ್ನು ಇಂಧನವಾಗಿ ಬಳಸಿ, ಥೋರಿಯಂ ಆಧಾರಿತ ರಿಯಾಕ್ಟರ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ದೇಶದ ಇಂಧನ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದು.
ಹೀಗೆ, ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ದೀಪ ಉರಿಸಲು பயன்படும் ಮರಳು, ಇಂದು ಭಾರತದ ಇಂಧನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಕನಸಿನ ಬುನಾದಿಯಾಗಿದೆ.
ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ! ಇಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಥೋರಿಯಂ ಆವಿಷ್ಕಾರದ ಕಥೆಯನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
### **ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಥೋರಿಯಂ ಆವಿಷ್ಕಾರದ ಕಥೆ**
ಭಾರತವನ್ನು ವಿಶ್ವದ 'ಥೋರಿಯಂ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ' ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಇದರ ಹಿಂದಿರುವ ಕಥೆಯು ಒಂದು ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಯ ದೂರದೃಷ್ಟಿ, ಸಹನೆ ಮತ್ತು ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.
**ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ: ಡಾ. ಎ. ಎಂ. ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್**
ಈ ಕಥೆಯ ನಾಯಕರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ಖನಿಜವಿಜ್ಞಾನಿ **ಡಾ. ಅಣ್ಣಾಮಲೈ ಮುದಲಿಯಾರ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್** (A.M. Srinivasan). ೧೯೫೦ ಮತ್ತು ೬೦ರ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆ (Geological Survey of India - GSI) ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಇಲಾಖೆ (Atomic Energy Commission - AEC)ಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.
**ಆವಿಷ್ಕಾರದ ಹಿನ್ನೆಲೆ:**
ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಅದರ ಅದೃಷ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಉರಾನಿಯಂ-like ಖನಿಜಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉರಾನಿಯಂ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದವು. ಇದು ದೇಶದ ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಅಡಚಣೆಯಾಗಿತ್ತು.
**ಕೇರಳದ ಕರಾವಳಿಯ ರಹಸ್ಯ:**
೧೯೫೦ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಜಿ.ಎಸ್.ಐ.ಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯದ ಪಾಲಕ್ಕಡ್ ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಲಂ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಕರಾವಳಿ ಬಂಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಮರಳುಗಳಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಖನಿಜದ ಕಣಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರು. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇಲ್ಮೆನೈಟ್ (Ilmenite) ಎಂಬ ಖನಿಜದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ಇದು ಟೈಟಾನಿಯಂ ಲೋಹದ ಮುಖ್ಯ ಅದಿರು.
ಆದರೆ, ಡಾ. ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್ ಮತ್ತು ಅವರ ತಂಡವು ಈ 'ಸಾಮಾನ್ಯ' ಮರಳನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದಾಗ, ಅದರಲ್ಲಿ ಇಲ್ಮೆನೈಟ್ ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ಮಹತ್ವದ ಖನಿಜವಿದೆ ಎಂದು ಅರಿವಾಯಿತು. ಈ ಖನಿಜವು **ಮೊನಜೈಟ್ (Monazite)** ಎಂಬ ರೇಡಿಯೋಧಾರ್ಮಿಕ ಖನಿಜವಾಗಿತ್ತು.
**ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆ:**
ಮೊನಜೈಟ್ ಖನಿಜವು ಥೋರಿಯಂ, ಯುರೇನಿಯಂ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಪರೂಪದ ಮೂಲಧಾತುಗಳನ್ನು (Rare Earth Elements) ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಡಾ. ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್ ಮತ್ತು ಅವರ ತಂಡವು ಕೇರಳ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡಿನ (ಆಗಿನ ಮದ್ರಾಸ್ ರಾಜ್ಯ) ಕರಾವಳಿ ಬಳಿಯಿರುವ ವಿಶಾಲವಾದ ಮರಳು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣೆ ನಡೆಸಿದರು. ಅವರ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಸತ್ಯವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತು:
> **ಭಾರತದ ದಕ್ಷಿಣ ಕರಾವಳಿಯ (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕೇರಳ, ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ಭಾರೀ-ಖನಿಜ-ಸಮೃದ್ಧ ಮರಳು (Beach Sand Minerals) ಪ್ರಪಂಚದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಥೋರಿಯಂ ಸಂಪನ್ಮೂಲವಾಗಿದೆ!**
**ಥೋರಿಯಂದ ಪ್ರಮಾಣ:**
ಅಂದಾಜುಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಕೇವಲ ಕೇರಳದ **ಅಲ್ವಾರ್, ಪಾಲಕ್ಕಡ್, ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಲಂ** ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿನ ಮರಳಿನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು **೨.೪ ಲಕ್ಷ ಟನ್** ಥೋರಿಯಂ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ (ThO₂) ಇದೆ. ಇಡೀ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಸುಮಾರು **೧೨ ಲಕ್ಷ ಟನ್ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು** ಇದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಜಗತ್ತಿನ ಒಟ್ಟು ಥೋರಿಯಂ ಸಂಪನ್ಮೂಲದ ಸುಮಾರು ೨೫-೩೦% ಭಾಗವಾಗಿದೆ.
**ಆವಿಷ್ಕಾರದ ಮಹತ್ವ:**
ಡಾ. ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್ ಅವರ ಈ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಭಾರತದ ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಒಂದು ಹೊಸ ದಿಕ್ಕನ್ನೇ ನೀಡಿತು.
1. **ಶಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ:** ಉರಾನಿಯಂ ಕೊರತೆ ಇದ್ದರೂ, ಥೋರಿಯಂ ಸಂಪನ್ಮೂಲದಿಂದ ಭಾರತವು ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ-ಸಾಕಾಗುವ ಶಕ್ತಿ ಮೂಲವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು ಎಂಬ ಭರವಸೆ ಉಂಟಾಯಿತು.
2. **ಭವಿಷ್ಯದ ಇಂಧನ:** ಥೋರಿಯಂನ್ನು ಪರಮಾಣು ರಿಯಾಕ್ಟರ್ಗಳಲ್ಲಿ 'ಉಂಡೆ' ಇಂಧನವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಭಾರತವು ಈಗ ಅದರ自身的 3-ಹಂತದ ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ ಥೋರಿಯಂ ಬಳಕೆಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ.
3. **ಆರ್ಥಿಕ ಮೌಲ್ಯ:** ಮೊನಜೈಟ್ ಖನಿಜದಿಂದ ಥೋರಿಯಂ ಜೊತೆಗೆ, ವಿಲುವಿಯಮ್, ಸೀರಿಯಂ ನಂತಹ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ 'ಅಪರೂಪದ ಮೂಲಧಾತುಗಳು' (Rare Earths) ಸಿಗುತ್ತವೆ, ಇವು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್, ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಹೈ-ಟೆಕ್ ಉದ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿವೆ.
**ನಿವೇದನೆ:**
ಆದ್ದರಿಂದ, ಕೇರಳದ ಸುಂದರವಾದ ಕರಾವಳಿ ಮರಳಿನಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗಿದ್ದ ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿ, ಭಾರತದ ಶಕ್ತಿ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದ ವಿಜ್ಞಾನಿ **ಡಾ. ಎ. ಎಂ. ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್** ಅವರೇ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಥೋರಿಯಂ ಆವಿಷ್ಕಾರದ ನಿಜವಾದ ನಾಯಕರು. ಅವರ ಈ ಕೆಲಸವು ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸುವರ್ಣ ಅಧ್ಯಾಯವಾಗಿದೆ.
ರಾಮನ್ ಪರಿಣಾಮ: ಸಮುದ್ರದ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ರಹಸ್ಯ ಭೇದಿಸಿದ ಕಥೆ 🌊🔬
ಇದು ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸುವರ್ಣಾಕ್ಷರದ ಅಧ್ಯಾಯ.
1921 ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಸರ್ ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ (C.V. Raman) ಅವರು ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್‌ನಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಸಮುದ್ರದ ಆಳವಾದ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ನೋಡಿ ಅವರು ಮಂತ್ರಮುಗ್ಧರಾದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, "ಸಮುದ್ರದ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣವು ಆಕಾಶದ ಪ್ರತಿಫಲನವಷ್ಟೇ" ಎಂಬ ಲಾರ್ಡ್ ರೇಲಿಯವರ ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿತ್ತು.
ಆದರೆ ರಾಮನ್ ಅವರಿಗೆ ಈ ಉತ್ತರ ಸಮಾಧಾನ ತರಲಿಲ್ಲ. ಆಕಾಶದ ಪ್ರತಿಫಲನವನ್ನು ತಡೆದರೂ ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಅದರದ್ದೇ ಆದ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣವಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ನಂಬಿದ್ದರು. ಅವರು ಹಡಗಿನಲ್ಲೇ ತಮ್ಮ ಬಳಿ ಇದ್ದ ಸಣ್ಣ ರೋಹಿತ ದರ್ಶಕವನ್ನು (spectroscope) ಬಳಸಿ ಕೆಲವು ಸರಳ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ, ತಮ್ಮ ಸಂಶಯವನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು.
ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ನಂತರ, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ತಮ್ಮ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾದ ಸಂಶೋಧನೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಬಣ್ಣದ (ಏಕವರ್ಣದ) ಬೆಳಕಿನ ಕಿರಣವನ್ನು ಹಲವು ದ್ರವಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾಯಿಸಿ, ಅದರಿಂದ ಚದುರಿದ ಬೆಳಕನ್ನು (scattered light) ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು.
ಫೆಬ್ರವರಿ 28, 1928 ರಂದು, ಅವರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆವಿಷ್ಕಾರವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ದ್ರವದ ಮೂಲಕ ಹಾಯಿಸಿದ ಬೆಳಕಿನ ಬಹುಪಾಲು ಅದೇ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಚದುರಿದರೂ, ಅದರಲ್ಲೊಂದು ಅತ್ಯಲ್ಪ ಭಾಗವು ಬೇರೊಂದು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ (ಬೇರೆ ತರಂಗಾಂತರದಲ್ಲಿ) ಚದುರುತ್ತಿತ್ತು! ಇದರರ್ಥ, ದ್ರವದ ಅಣುಗಳು ಬೆಳಕಿನ ಕಣಗಳೊಂದಿಗೆ ವರ್ತಿಸಿ, ಅದರ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಈ ಬದಲಾವಣೆಯು ಆ ದ್ರವದ ಅಣುಗಳ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ 'ಬೆರಳಚ್ಚು' (fingerprint) ಇದ್ದಂತೆ ಇತ್ತು.
ಈ ಅದ್ಭುತ ವಿದ್ಯಮಾನಕ್ಕೆ "ರಾಮನ್ ಪರಿಣಾಮ" (Raman Effect) ಎಂದು ಹೆಸರಿಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಕೇವಲ ಸಮುದ್ರದ ಬಣ್ಣದ ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಭೇದಿಸಲಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅಣುಗಳ ರಚನೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯುತವಾದ ಉಪಕರಣವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಖರ್ಚಿನ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಮಾಡಿದ ಈ ಮಹಾನ್ ಆವಿಷ್ಕಾರಕ್ಕಾಗಿ, ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ಅವರಿಗೆ 1930 ರಲ್ಲಿ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರದ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ లభించింది.
ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಿನದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ, ಭಾರತವು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಫೆಬ್ರವರಿ 28 ಅನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ದಿನವನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸುತ್ತದೆ.
